Bekoperen van de scheepsromp
In 1761 schrok de Admiraliteit behoorlijk van de slechte staat van de schepen die terug kwamen uit de West, de rompen onderwater waren behoorlijk aangevreten dat het ten koste ging van vaar eigenschappen en snelheid.
Op last van de Admiraliteit werd er als "proef" één 32 stukken tellend fregat, de HMS Alarm, bekoperd.
In beginsel deed men dat door eerst bruin papier tegen de romp te leggen en daar overheen hele dunne koperen platen.
Nadat er uiteindelijk na veel experimenteren en de nodige verbeteringen werd aan het eind 18e eeuw begonnen met het bekoperen van het onderwaterschip van hun schepen.
Nieuwe schepen werden direct tijdens de bouw al bekoperd, en reeds in de vaart zijnde schepen werden terug geroepen om alsnog bekoperd te worden.
Bekoperen van het model.
Tijdens de keuze van het model moet je al goed overwegen of je wel wilt bekoperen. Nagenoeg alle modellen van Caldercraft hebben een bekoperde romp, zoals het hoort.
Ik ben deze modellen tegen gekomen op o.a. forums......
Vaak zie je dat die niet bekoperd zijn, maar koperkleurig zijn geschilderd, dat mag natuurlijk, maar is erg jammer in mijn ogen is het geen natuurgetrouwe replica van het originele schip.
Vaak hoor je excuses zoals; "ik vindt het niet mooi", "Het is te grof".
Zelfs, geloof het of niet; "Het kost teveel tijd en het voegt niks toe aan het model"...........
Zelf heb ik ook gekeken, eerlijk is eerlijk, of ik het bekoperen achterwege kon laten, maar de HMS Agamemnon is reeds tijdens de bouw bekoperd, zo bleek uit email contact met "Bucklers Hard" de werf waar ze is gebouwd, dus zul je de uitdaging aan moeten gaan.
Nadat ik veel verslagen op MSW had opgezocht en hun manier en werkwijze had "bestudeerd" moet je aan de slag.
Allereerst ben ik begonnen met het onderwaterschip, direct nadat het beplanken klaar was, in een grijze verf te zetten, dit grijs geschilderde deel heb ik enkele maanden laten drogen en uitharden. Doe je dit niet heb je kans dat de verf gaat "schuimen" onder invloed van de lijm.
Er zijn nog genoeg dingen te doen voor dat je gaat bekoperen.
Eigenlijk is het bekoperen te vergelijken met het beplanken, met dit verschil dat het koper is en een stuk korter dan een plank.
Je begint met de eerste plaatjes te leggen tegen de kielbalk in het midden van het schip, en dan steeds aansluiten naar voren en achteren.
Het is belangrijk dat je er voor zorgt dat de plaatjes precies tegen elkaar liggen, dus zorgvuldig werken is geboden.
Eens er ergens een naad zit, of het plaatje niet goed op de andere aansluit gaan ze "Weglopen" en kom je later gruwelijk in de knoop.
De onderste paar rijen kun je laten doorlopen over de scheg aan voor en achterzijde.
Zodra de banen gaan weglopen, zoals bij het beplanken, stop je met de plaatjes aan beide scheggen, want daar horen de plaatjes recht of horizontaal te blijven lopen. Dat deel wordt later afgewerkt.
Je legt de plaatjes in steen verband, er wordt wel eens gezegd dat ze half moeten overlappen, maar ik heb gekozen voor steeds 1/3 overlapping.
Op het midden deel van de romp kun je makkelijk al een aantal rijen leggen, vanwege de overlapping kom je vanzelf op het punt dat je er nog maar één kunt leggen.
Omdat je de plaatjes steeds netjes met de kopse kanten tegen elkaar legt krijg je, net als bij het beplanken dat je plaatjes gaan weglopen en er openingen ontstaan die pas later gevuld gaan worden.
Dat zal aan de boeg veel minder zijn dan aan de achterkant.
Doordat je steeds om en om werkt, dus een paar banen aan sb kant en dan weer aan bb kant kun je goed controleren of je aan beide kanten netjes gelijk blijft, goed te zien op beide onderste foto's.
Zoals je ziet laat ik de eindstukken nog weg, dat komt allemaal later.
Eigenlijk is het nu een kwestie van rustig doorgaan tot je hele romp dicht hebt.
Als laatste vul je de openstaande stukken netjes op, da plaatjes laten zich makkelijk knippen met een scherp schaartje.
Eigenlijk is dat het zelfde als instekers plaatsen bij het beplanken.
Op de bovenstaande foto's zie je ook het nut van de grijze verf; je kunt hier makkelijk met een potlood lijnen op tekenen want dat is op deze ondergrond veel beter te zien dan op hout.
Dan blijft er uiteindelijk alleen de kielbalk nog over, en de beide scheggen.
Op de scheggen lopen de plaatje altijd horizontaal, op bovenstaande foto's zie je links dat de waterlijn al klaar is en alleen aan de boeg de laatste plaajes moeten worden aangebracht, en op de rechter foto dat daar de hekbalk netjes is bekleed met horizontale plaatjes.
Ook de achterkant van deze balk wordt met plaatjes bekleed, dat geld uiteraard ook voor de boeg.
De onderkant van de kielbalk wordt NIET bekleed, dat was in werkelijkheid ook niet.
Als het schip onverhoopt aan de grond zou lopen zou de schade niet te overzien zijn omdat er een kans bestaat dat de platen daar losscheuren als het op een rotsige bodem gebeurd........
Als laatste word er een "3 inch Elm Batten" aangebracht.
Dit is een iepenhouten lat die wordt geplaatst boven en tegen de bovenste rij platen.
Dit was onder andere bedoeld om de naad tussen de platen en de houten romp af te dekken om inwateren te voorkomen.
Op het model geeft dat ook weer een mooie strak afgewerkte waterlijn.
Op mijn model is die lat slechts 1 x 1 mm. Uiteraard dient ook het roer volledig rondom bekoperd te worden, met uitzondering van de onderkant.
Nog wat laatste tips:
Gebruik een goede lijm, in het hoofdstuk over lijm en verf had ik het over Zapp lijm. deze lijm werkt uitstekend voor het lijmen van de plaatjes.
Zorg voor massa's wattenstaafjes en aceton, dit gebruik je om direct na het lijmen de overtollige lijm te verwijderen.
Smeer steeds één plaatje in met lijm bijvoorbeeld door de lijm met een tandenstokertje over het plaatje te verdelen, en leg het plaatje op zijn plaats m.b.v. een pincet.
Als het model volledig is bekoperd maak je de romp schoon met bijvoorbeeld kopershampoo van HG.
Dit doe je door een schuursponsje, welke in nagenoeg elke keuken te vinden zijn, vochtig te maken, wat kopershampoo er op en voorzichtig met draaiende bewegingen over de romp te wrijven.
Zelf gebruikte ik daar de grove kant voor; zo haal je alle vervuiling weg en maak je feitelijk volledig onzichtbare krasjes in de plaatjes.
Dat zorgt er voor dat je plaatjes snel donkerder worden, en uiteindelijk een mooi verouderd effect geven.
Dan maak je de romp droog en poets je na met een zachte doek.
Onder invloed van tijd en de lucht atmosfeer in huis zul je zien dat het glimmen volledig verdwijnt.
Het bekoperen heeft bij mij 4 maanden geduurd, mede doordat ik dat klusje afwisselde met andere werkzaamheden aan het schip.
Ook omdat ik, zeker in het begin, veel plaatjes weer verwijderd heb omdat het niet naar mijn zin was.
Gelukkig zijn deze plaatjes makkelijk bij te bestellen. Ik heb er zelfs 1000 bij besteld, en heb nu nog een mooie voorraad over andere projecten, en duur zijn ze niet.
Al met al zitten er bijna 2600 koperen plaatjes op het model.
Het was voor mij de eerste keer, maar het is zeker niet tegen gevallen, en het was een mooie uitdaging.
Of het iets toevoegt aan het model mogen jullie bepalen.....
Indruk van het eind resultaat:
Succes,
Germt